Xứ rượu vang phía Bắc California gồm Thung lũng Napa và Hạt Sonoma. Thấy “Russian River” trên bản đồ, tôi ngẩn ngơ: “Sông Nga trên đất Mỹ?”.

Đầu thế kỷ 19 người Nga đã tạo lập một vùng buôn bán tại đây. Dòng sông Nga có tên từ đó. Rồi người Pháp, người Ý di cư mang theo truyền thống trồng nho châu Âu. Rượu vang được sản xuất tại Sonoma trên 130 năm. Đã thăm Thung lũng Napa thì mới thấy Sonoma rộng mênh mông: có đến 6 thung lũng rượu vang.

Dòng sông uốn lượn

Sông dài 177 cây số, tưới nhuần hai Hạt Mendocino và Sonoma ở vùng Bắc Cali. Từ Mendocino dòng sông Nga chảy xuống hướng Nam, song song với Thung lũng Dry Creek, xuyên qua Thành phố Healdsburg, rồi chuyển hướng về phía Tây ra biển Thái Bình Dương tại cửa Jenner.

Thật là trời cho

“Nhiều thung lũng giống như một biển nho. Các thung lũng và các ngọn đồi chạy dài hai bên. Các sườn đồi hứng nắng theo nhiều hướng khác nhau. Biển thật sát sườn, chỗ gần nhất chỉ khoảng 10 dặm. Có những luồng gió lạnh từ biển thổi vào hằng đêm. Sương mù sớm mai lan tràn rồi tan dần trong ngày. Những “túi nhỏ khí hậu” khác biệt, địa hình nhiều thay đổi thích hợp trồng nhiều loại nho khác nhau.

Có khoảng 40 giống nho, trong đó Chardonnay và Pinot Noir nổi trội nhất. Hai giống này chịu lạnh tốt, nhờ vụ mùa kéo dài trái nho có đủ thời gian để chín muồi. Thời tiết ấm lại phù hợp với giống nho Zinfandel. Thung lũng Chalk Hill (Đồi Phấn Vôi) thì hợp với Cabernet Sauvignon và Merlot. Healdsburg xinh xinh men theo dòng sông từ nguồn ra tới biển. Bắt đầu từ Healdsburg, theo một đoạn xa lộ 101, rồi men theo dòng sông đến biển tại cửa Jenner.”

Healdsburg nhỏ nhắn ấm áp

“Thành phố dễ thương quá, sinh hoạt êm đềm, nhìn đâu cũng thấy các phòng nếm rượu vang nho nhỏ, các quán ăn ấm cúng, có bàn ghế ngoài trời. Đây là trung tâm thương mại của Sonoma mà cũng là một điểm hội tụ rượu vang vùng Bắc Cali. Gồm ba vùng chủ chốt sản xuất rượu vang Thung lũng sông Nga, Thung lũng Dry Creek, Thung lũng Alexander. Có khoảng 30 vườn nho, các phòng nếm và quán rượu vang dày đặc trong thành phố 10.000 dân này.”

Cầu Healdsburg Memorial vắt ngang sông Nga

“Nhộn nhịp xe hơi, xe đạp, người đi bộ qua lại trên cây cầu dạng hiếm thấy ở xứ Mỹ. Gần đầu cầu có Công viên Bãi tắm Healdsburg. Đi tới đi lui trên bãi sông đầy cát sỏi của dòng sông trong mơ. Mùa khô dòng nước nhỏ trong vắt chảy nhẹ nhàng. Cầu sắt rõ dáng cổ xưa (từ năm 1921). Khi ngắm khúc sông Nga chảy ngang thành phố Healdsburg bạn có thể nhớ cầu Trường Tiền trên sông Hương.”

Các gốc lão nho Zinfandel

“Rời xa lộ 101, rẽ sang đường nhỏ Lytton Springs là đến Pine Ridge Vineyard. Vườn nho rất đẹp, các gốc nho trãi dài trên các sườn đồi đến các núi xa. Mới vào Xuân, vài lá non xanh mướt tỏ rõ sức sống của các gốc nho trơ trụi sù sì to bằng bắp tay bắp chân. Các gốc nho Zinfandel này có đến 125 năm tuổi, càng già càng dẻo càng dai. Rượu vang đỏ Zinfandel từ các gốc lâu đời có hương vị đặc biệt.

Nơi nếm rượu vang là tòa nhà cao, rất thoáng rộng. Khách được tiếp đón thật lịch sự. Rượu vang đỏ Lytton Springs 2010 có 71% Zinfandel, 23% Petite Sirah, 6% Carignane, giữ lâu 14 tháng trong thùng gỗ sồi Mỹ (18% mới). Vị tannin đậm đà làm nền cho vị dâu đỏ, với mùi hoa cỏ ngọt ngào. Được chỉ dẫn, mũi tôi cũng ngờ ngợ nhận ra mùi dâu đen blackberry, dâu raspberry. Cuối lưỡi và trong họng cảm nhận như là vị tiêu, thuốc lá.”

Trung tâm rượu vang Kendall Jackson

“Tiếp tục hướng Nam theo đại lộ 101 rồi rẽ vào đường nhỏ một chút là tới trung tâm rượu vang Kendall Jackson. Một ngôi nhà dáng xưa, kiến trúc không cầu kỳ. Nơi có rượu vang hảo hạng, nổi tiếng với rượu vang trắng Chardonnay và rượu vang đỏ Pinot Noir.”

Chardonnay và Pinot Noir

“Chuyện kể năm 1974, Jess Jackson thấy các vườn nho của vùng bờ biển lạnh Cali có đủ các loại trái nho với mùi vị đa dạng. Làm thế nào gom trộn sự phong phú cả chất lẫn lượng vào một mẻ thì thật là tuyệt. Ước mơ thành hiện thực vào năm 1983, Jesse cho ra đời Vintner’s Reserve Chardonnay, loại rượu vang giàu hương vị, sản xuất bằng tay. Chardonnay 2009 Kendall Jackson Grand Reserve được pha trộn nho vùng Santa Barbara 51% và vùng Monterey 49%.

Cách cầm ly rượu vang cơ bản sẽ như thế nào? Rót vào ly rượu vang thủy tinh loại to, có chân, bầu tròn, phình ra, miệng hơi túm lại. Lắc xoay tròn ly, ngắm rượu vang sóng sánh, đưa mũi vào, thấy hương vị thơm thật dễ chịu. Người giới thiệu hướng dẫn phân biệt mùi trái cây nhiệt đới đu đủ, xoài, bưởi.

Chardonnay 2010 100% được để lâu 9 tháng trong thùng gỗ sồi Pháp. Pinot Noir 2009 chứa 60% nho Mendocino ở vùng đất đầu nguồn sông Nga, 6% nho Sonoma vùng dưới nguồn. Hương vị các loại trái cây như dâu (cherry, strawberry, raspberry) hòa với đất, cola và vị cay nhẹ. Sự pha trộn hài hòa các hương vị nhiệt đới như thơm, xoài và đu đủ với vị chanh. Rồi còn mùi thơm vani và mật ong. Ngày nay Kendall Jackson khai thác 14.000 hecta vườn nho ở các bờ biển lạnh của Cali.”

Cặp đôi rượu vang và thức ăn

“Nhà trưng bày và nếm rượu Kendal Jackson rộng mà đầy người ra vào, xem rượu, thử rượu, mua về. Một người Mỹ ngồi một mình trên ghế cao, trước mặt là cái bàn có mấy ly rượu vang. Với độ tuổi năm mươi, nét mặt vui tươi, thỉnh thoảng nâng ly rượu vang, nhâm nhi sành điệu, rồi lại thưởng thức một món gì đó trong dĩa. Chốc chốc một đầu bếp bưng một dĩa thức ăn phục vụ khách. Họ cười nói thân tình như đôi bạn cũ. Thì ra ông bạn đang thưởng thức cặp đôi món ăn và rượu vang: nếm vang gì thì nhắm món gì. Hai ông bạn Mỹ thay nhau chỉ dẫn, rồi mời tôi nhập cuộc.”

Rượu nào món nấy!

“Trọn bộ bảy cặp Rượu vang – Món nhắm: Pinot Noir và thịt vịt, ngon tuyệt. Theo màu thì Sauvignon trắng có màu vàng nhạt cặp với chanh. Chọn cặp dựa theo màu, độ acid, thức ăn vị cay… Zinfandel đỏ độ tannin cao và độ cồn cao hợp với thịt: cừu, bò và vài loại cá (nướng, hấp). Rượu vang và món nhắm thật lắm công phu.

Được trời cho trồng được nho làm rượu vang ngon, xứ sở này còn hưởng đủ mọi thứ để nấu ăn khoái khẩu như các loại rau, thịt, sản phẩm từ sữa, hải sản tươi sống từ biển. Khí hậu tuyệt diệu, các thức ăn khoái khẩu và rượu vang ngon. Khỏi thắc mắc tại sao có nhiều tiệm ăn uy tín như vậy. Xứ sở này thu hút các đầu bếp danh tiếng thế giới. Nghệ thuật ẩm thực thành truyền thống văn hóa sâu thẳm và văn nhã.”

Mỹ cũng có rượu sâm banh: vườn nho Korbel

“Đường dọc sông dẫn tới Korbel Champagne Cellars, vườn nho thuộc vùng Guerneville Hạt Sonoma. Tới đây để có dịp thưởng thức rượu sâm banh Korbel. Trên các kệ, có rất nhiều rượu sâm banh thung lũng sông Nga hoặc rượu sâm banh California. Korbel chủ yếu làm và bán ra số lượng nhiều nhất rượu vang sủi tăm làm theo phương pháp rượu Champagne truyền thống Pháp.

Hai anh em gốc Tiệp tên Korbel đã gầy dựng vườn nho từ 1882. Chủ hiệu nay mua lại mà vẫn giữ tên xưa. Rượu vang sủi tăm Korbel dùng chiêu đãi trong tiệc mừng tân tổng thống Mỹ 6 lần trở lại đây. Ngày 20 tháng giêng năm 2009 tiệc nhậm chức của tổng thống Obama cũng đãi Korbel Natural.

Quầy nếm rượu vui nhộn, khách lũ lượt đến và đi. Hai người đàn ông vui vẻ, một thiếu nữ xinh đẹp liên tục rót rượu theo yêu cầu của khách. Mỗi người được nếm miễn phí bốn loại. Có nước sạch ly sạch để súc miệng trước mỗi lần nếm. Được biết rượu vang sủi tăm này làm từ giống nho Pinot Noir và Chardonnay trong vùng thời tiết lạnh của Thung lũng sông Nga. Có nhiều loại: Korbel Brut Rosé, Sweet Rosé, Korbel Extra Dry, Korbel Rouge.

“Tôi thử qua Korbel Sweet Rosé, Korbel Rouge rồi dừng lại nhâm nhi Korbel Natural – rượu sâm banh Tổng thống. Mùi thơm nhẹ thật dễ chịu. Anh rót rượu đã có thời gian ở Việt Nam nheo nheo mắt: “ở Việt Nam ăn cá hoặc tôm nướng mà uống rượu sâm banh này thì tuyệt”. Từ biệt anh bạn Mỹ, tôi cầm theo một chai Muscato nhỏ, một chai Korbel Natural 750cc. Nói ra mắc cỡ, không phải sành điệu, tôi tay ngang thích Muscato, sủi bọt nhiều và có vị ngọt dễ uống. Tới đây mới biết người Mỹ học hỏi từ châu Âu rồi xây dựng truyền thống rượu vang lâu đời trên trăm năm.”

Theo dòng sông ra biển

“Ra khỏi cổng vườn nho Korbel, chúng tôi tản bộ đến bờ sông Nga cách đó khoảng 100m. Dòng sông không lớn, dòng nước chảy mạnh. Hai bên bờ đầy cây Gỗ đỏ (Red wood), thẳng tắp, cao đẹp. Xe rời Korbel tiếp tục Đường Dọc sông, phong cảnh thật ngoạn mục. Bạt ngàn rừng cổ thụ gỗ đỏ. Tôi ngắm dòng nước chảy mà cảm khái: từ Việt Nam đến đất Mỹ men theo sông Nga.

Các bãi cát, các rừng gỗ đỏ và các vườn nho đủ loại tiếp nối nhau ở hai bên bờ sông. Thỉnh thoảng bên đường có bản chỉ dẫn danh mục dài các vườn nho, các nhà hàng, các quán cà phê, các tiệm bánh và các quán ăn. Ghé vài vườn nho nghe thoang thoảng hương thơm. Nhiều du khách đi canô trên sông, chạy xe đạp trên đường, leo dốc trong những khu rừng. Đây như ở chốn Bồng lai của nàng Alice.

Xe ngừng ở bên bờ sông chúng tôi tản bộ trên bãi sông. Tôi đi qua đi lại trên cầu ngắm sông. Nước cạn nhưng dòng chảy cũng khá mạnh. Thành phố Monte Rio nhỏ xíu nằm bên bờ sông chắc là mang tên gốc Tây Ban Nha nghe dễ thương. Tôi thích phố nhỏ, con cầu và dòng sông.”

Thành phố Jenner và Hòn Đá Dê

“Đường nhỏ sương mù lẫn quẫn, hai bên hoang sơ rất dễ thương. Có lúc dòng sông lấy dáng của dòng suối, nước leo lên những tảng đá văng tung tóe. Đường số 1 dẫn cửa sông ra biển Thái Bình Dương. Thành phố Jenner nhỏ, bình dị chạy dài đến cửa biển. Nghỉ dưỡng đôi ngày ở đây chắc là rất thú vị. Xa xa là Hòn Đá Dê. Dòng sông chảy ra biển, sóng nhấp nhô xô vào bải cát chạy dài xa tít. Lần sau sẽ thăm sông Nga từ thượng nguồn Mendocino cho đến Healdsburg, lại thăm các gốc lão nho Zinfandel.”

Cảm ơn tác giả

Nguyễn Chấn Hùng – Nguyễn Chấn Phương. ảnh: Nguyễn Chấn Huy (VOV)